Tak jak obiecałam w artykule Przedszkole dla psa?! Niemożliwe… Dziś zdradzę na czym polega socjalizacja zgodnie z zasadami złotej 12 Margaret Hughs.
Na początek trochę wyjaśnienia dotyczącego samej socjalizacji.
Psy należą do zwierząt wysoce socjalnych. Z uwagi na to, muszą rozwinąć system komunikowania, który umożliwi im na przykład socjalizację z innymi, obcymi psami. Muszą także nauczyć się, jak przystosować się do otoczenia i rozwinąć umiejętności pozwalające na radzenie sobie z wieloma różnorodnymi bodźcami i wyzwaniami, które czekają na nie w dorosłym życiu. Podczas gdy taka nauka trwa całe życie, okres kiedy szczenię jest szczególnie receptywne i reaktywne zdaje się raczej ograniczony. Krytyczna faza rozwoju emocjonalnego, czasem nazywana „socjalizacją i habituacją”, zaczyna się w wieku trzech tygodni i trwa do osiemnastu tygodni, obejmując okres, kiedy szczenięta zwykle są poddawane szczepieniom. Pojawienie się w około 49 dniu od narodzin zdolności do unikania niebezpieczeństwa jest dla szczeniąt przełomowym momentem, po którym coraz częściej postrzegają rzeczy nowe, zarówno żywe jak i nieożywione, jako coś podejrzanego.
Jeśli w ciągu okresu zasadniczej socjalizacji szczenię nie zostanie wystawione na wystarczającą ilość bodźców, jego poziom wrażliwości na wyzwania w życiu dorosłym może pozostać bardzo wysoki, co sprawi, że zwierzę zawsze będzie bojaźliwe. Według brytyjskich behawiorystów około 10% problemów z zachowaniem psów dotyczących bojaźliwości wynika bezpośrednio z braku wczesnego „uodparniania na stres”, przy czym wszystkich tych przypadków można było uniknąć.
Bojaźliwość, lękliwość psa prowadzi do wielu zaburzeń min.:
- fobii prostych np. dźwięki, ludzie, zwierzęta, codzienne sytuacje (takie jak jazda samochodem, wizyta u weterynarza) – z czasem fobie się pogłębiają
- fobii złożonych – jeszcze więcej kategorii bodźców wywołujących, bodźce się nakładają
- uogólnionych zaburzeń lękowych – zachowania defensywne w tym agresja, oznaki rozpaczy w tym nadmierna wokalizacja, nadmierna reaktywność neurowegetatywna, nadmierna czujność, działania przerzutowe np. lizanie łap, chodzenie w koło, brudzenie w domu, zmiana nawyków związana z jedzeniem np. tylko w nocy lub nawyków związanych ze snem np. spanie w ukryciu
- specyficznych zaburzeń lękowych w tym:
– zaburzeń na skutek derytualizacji np. nasilenie objawów zaburzeń lękowych spowodowane zmianami w rodzinie, zmianą właściciela. Zaburzenia lękowe uogólnione nabierają intensywności np. niepohamowana agresja, zachowania destrukcyjne, stereotypie;
– wtórnego nadmiernego przywiązania objawiającego się min. dużymi zniszczeniami mebli, przedmiotów, nadmierną wokalizacją i wyciem oddawaniem moczu i kału w domu, biegunką, wymaganiem nadmiernego kontaktu z właścicielem.
Czy można tego uniknąć? Oczywiście
Znana behawiorystka Margaret Hughes opracowała tzw. „złotą dwunastkę”. Jest to program obejmujący konkretne wydarzenia, bodźce i sytuacje, których powinno doświadczyć szczenię przed ukończeniem 12. tygodnia życia, by socjalizacja psa była prawidłowa. A gdy twój przyjaciel ukończy 12 tygodni – kontynuuj te doświadczenia cały czas. Im więcej, tym lepiej – oczywiście nie naraz. Utrwalane doświadczenia staną się dla niego codziennością.
Zadania do wykonania – wdrożenie w życie Twojego szczeniaka 12 złotych kroków prawidłowej socjalizacji zgodnie z programem Margaret Hughes.
UWAGA! Jeśli Twój pies się będzie czegoś bał – nic na siłę! Zróbcie wyzwanie ponownie. Podejdźcie do tematu jeszcze raz za jakiś czas. Zachęć psa dobrym przysmakiem, zabawką, chwaleniem, radosnym tonem głosu. A za każdy sukces nagroda!
ZŁOTA 12 MARGARET HUGHS
- Chodź po co najmniej 12 różnych powierzchniach np. trawa, kamienie, śnieg, woda, piasek, beton, drewno, linoleum, parkiet, dywan, wycieraczka domowa, wycieraczka metalowa.
- Pobaw się co najmniej 12 różnymi przedmiotami/zabawkami np. szarpak sznurkowy, szarpak z piłką, mała piłka, duża piłka, zabawka piszcząca, piłka z wypustkami, zabawka na baterie, frisbee, aport wodny, zabawka do żucia (patyk lub gryzak), zabawka interaktywna np. kula smakula (piłka z otworami), snack roll.
- Poznaj 12 różnych miejsc np. ogród, piwnica, winda, domy innych osób, boisko szkolne, łąka, las, plac przed kościołem, przystanek autobusowy/tramwajowy, autobus/tramwaj, pociąg, stacja kolejowa,
- Zapoznaj się i baw z co najmniej 12 różnymi osobami np. dzieci, obce kobiety, obcy mężczyźni, osoby starsze, osoby niepełnosprawne na wózku, osoby niepełnosprawne chodzące o kulach, osoby w kapeluszach, osoby z parasolką, motocyklista w kasku, ksiądz, matka z wózkiem, policjant.
- Poznaj co najmniej 12 różnych odgłosów/dżwięków np. odkurzacz, mikser, pralka, spadający garnek, karetka pogotowia na sygnale, motor, ciężarówka, wóz strażacki, bawiące, krzyczące dzieci, hulajnoga, głośny telewizor i radio, wystrzały np. fajerwerków z telewizora/radia/telefonu.
- Poznaj co najmniej 12 szybko poruszających się obiektów np. rowery, deskorolki, rolki, samochody, biegający ludzie, wózek z supermarketu, pociąg, motory, autobus/tramwaj, hulajnoga, uciekające koty, biegnące konie.
- Podołaj co najmniej 12 różnym wyzwaniom np. chodzenie po schodach (również ażurowych), chodzenie po kładce, wchodzenie do kartonowego pudła,zabawa wśród balonó zabawa kulą smakulą, przechodzenie przez tunel, pływanie, wejście do miski z wodą, przejście przez automatyczne drzwi, przejażdżka windą, wejście do klatki/budy, wejście do basenu z piłeczkami.
- Pozwól na dotyk – dotykanie przez opiekuna, rodzinę, znajomych na co najmniej 12 sposobów np.: branie na ręce, obracanie na grzbiet, przytrzymywane między nogami, oglądanie zębów, odsłanianie fafli, oglądanie uszu, zaglądanie do uszu, oglądanie opuszek łap, głaskanie po brzuchu, głaskanie po pyszczku, branie w ręce łapek, dotykanie ogona, głaskanie po bokach, dotykanie palcem nosa.
- Jedz z co najmniej 12 różnych pojemników np.: metalowa miska, plastikowa miska, miska spowalniająca jedzenie, miska turystyczna np. silikonowa, lick mata, torba papierowa, kong mata węchowa, pudełko kartonowe, gazeta, plastikowy kubek, zwykły mały garnek.
- Jedz w co najmniej 12 różnych miejscach np.: na podwórku. na klatce schodowej, w piwnicy, w łazience, w domu znajomych, w samochodzie, na boisku, pod parasolem, w restauracji do której możesz wejść z psem, w lesie, w przychodni weterynajyjnej, na balkonie.
- Baw się z co najmniej 12 różnymi szczeniętami i zrównoważonymi psami dorosłymi.
- Zostań co najmniej 12 razy samemu z dala od rodziny i innych zwierząt na ok. 5-45 minut.
PAMIĘTAJ!
Nawet jeśli ukończyliście z sukcesem wszystkie wyzwania – kontynuuj te doświadczenia przez cały czas. Utrwalane doświadczenia staną się dla Twojego psa codziennością. Możesz w ten sposób uniknąć wielu problemów w przyszłości.
PsiLajf.
Katarzyna Barczyk.
Behawiorysta zwierząt COAPE
